Karen Horney
Önemli yapıtları arasında Çağımızın Nevrotik Kişiliği (The Neurotic Personality of Our Time -1936), Psikanalizde yeni yollar (New Ways in Psychoanalysis -1939), Self analiz (Self-Analysis 1942), İçsel Çatışmalarımız (Our Inner Conflicts-1945), Nevroz ve İnsan Gelişimi (Neurosis and Human Growth -1950) bulunur.
Karen Horney’in Nevrozlara bakışı
Karen Horney,Freud’çu nevroz anlayışına tümüyle farklı bir bakış açısı getirdi. Nevroz, bireylerde “kişiler arası ilişkileri kontrol etme ve başa çıkma” çabalarının sonucunda çıkıyordu. Bu çaba sadece nevrotik bireylere özgü değildi. Aksine normal bireylerde de görülmekte,insan türüne özgü bir nitelik taşımaktaydı.
Nevrotik davranış örüntüsü oluşturan üç temel yönelim
Çocuk bu tip bir tutumla karşılaşırsa yoğun endişe duyuyor , öncelikle bu durumu kızgınlıkla protesto ediyordu. Kızgınlık tepkisi ile temeli atılan nevrotik tutum serpildiğinde “insanlara karşı olma” biçimindeki nevrotik görüngüye yol açıyordu. “İnsanlara karşı olma” tutumu, güç elde etme, insanları kullanma, popüler olma , herkes tarafından takdir edilme şeklinde zorlantılı davranışlarla kendisini gösteriyordu. Bu tutumun temel düşüncesi “eğer yeterince güçlüysem kimse bana zarar veremez” şeklindeydi.
Kızgınlık tepkisi ile ilişkisini kontrol etme çabası çocuğu çoğu zaman endişesini daha da artıran “anne babayı kaybetme korkusu” ile karşı karşıya bırakıyordu. Çocuk bu korku karşısında ebeveyne iyice yaklaşır ve onların onayını almak için zorlantılı bir çaba içine girerse Horney’in “insanlara yaklaşma” diye adlandırdığı nevrotik örüntü belirmeye başlıyordu.
“İnsanlara yaklaşma” tutumu , diğerleri tarafından onaylanma, ilgi ve sevgi görme, diğerlerini muhakkak memnun etme, kendi sorumluluğunu üstlenecek sorunlarını çözecek bir arkadaş veya partner bulma, diğerlerini rahatsız etmeyecek şekilde kendi arzularını sınırlama şeklinde zorlantılı davranışlarla kendini gösteriyordu. Bu tutumun temel düşüncesi “beni sevmeni sağlarsam, artık beni incitmezsin” şeklinde idi.
Ne insanlara karşı olma ne de onlara yaklaşma tutumuna alternatif nevrotik bir tutum insanlarla uğraşmama ve “içe çekilme” şeklindeydi. “İçe çekilme” tutumu kimseye ihtiyaç duymayacak şekilde öz yeterliliğe sahip, kimsenin saldıramayacağı şekilde eksiksiz , mükemmel olmak ve bunları yaparken hayatını insanları dışarıda bırakacak şeklide sınırlama şeklinde zorlantılı davranışlarla kendisini gösteriyordu. Bu tutumun temel düşüncesi “onlardan uzağa , kendime yeterli olacak şekilde içe çekilirsem kimse bana zarar veremez” şeklindeydi.
Kendini gerçekleştirme ve nevrotik kendilik döngüsü
- Nevrotik bireyin benliği ikiye bölünmüştür.
- Diğerleri tarafından görülen “küçümsenen-horlanan benlik”
- Eksiğin olmadığı “mükemmel –ideal benlik”
Nevrotik birey, bu iki farklı benlik algısı arasında bir uçtan diğerine savrulur. “Olması gerekenler” ile “elde olanlar” arasındaki fark umutsuzca kapatılmaya çalışılır. Sonuçta benlik sahip olduğu gerçek potansiyelleri göremez ve kendini gerçekleştiremez.
Rahim kıskançlığı
